TÜRK DÜNYASI AKIL ZEKÂ VE STRATEJİ OYUNLARI İLE KÜLTÜR BİRLİĞİ
“Türk Dünyası Akıl Zekâ Ve Strateji Oyunları İle Kültür Birliği” Konulu bu haftaki sohbetimizde
Eskişehir Cemal Mümtaz Sosyal Bilimler Lisesi Öğretmeni Ayşe GÜMÜŞ yer aldı. Sayın GÜMÜŞ
büyük bir ilgi ile dinlenen konuşmasında özetle:
“Oyunlar, çocuklarımızın savaşlar, açlık, kıtlık, kuraklık, doğal afetler gibi dünyanın zorlu
şartlarına ve toplumsal kültürel yaşam kurallarına, yaşam dinamiklerine alışmaları için oluşturulan
etkinliklerdir. Öyle ki bir Nart sözüne göre İhtiyardan fikir çıkar, çocuktan oyun çıkar (Karttan oyum
çıgar, sabiyden oyun çıgar).Oyunlar bu şartlara çocukları adeta hazırlar. Türk milleti de yaşam
koşullarının gereğini öğretmek bu koşulları kolaylaştırmak için çeşitli oyunlar üretip oynayıp
geliştirmişlerdir. Bunlardan biri de akıl zekâ ve strateji oyunlarıdır. Türk Dünyası Geleneksel Akıl
Zekâ ve Strateji Oyunları kültürel öğelerin de öğrenilmesini sağlamaktadır. Köçürme oyunları ve Aşık
oyunları bu alanda başı çekmektedir. Özellikle 1950’lerden sonra bu oyunlar Anadolu coğrafyasında
unutulmaya yüz tutmuştur.
Oyunları bilen yaş almış kaynak kişilerden acilen derlenerek kayıt altına alınmayı ve hatta
okullarda zorluk seviyelerine göre öğretilmeye başlanmalıdır. Anadolu’da Aslan Küçükyıldız’ın
belirttiği üzere en az 225 köçürme oyunu 100 çeşit de Aşık oyun çeşidi bulunmaktadır ancak
unutulmaya yüz tutmuştur. Şimdilerde 40’lı yaşlarda olan ebeveynlerimiz üç taş, beştaş, dokuz taş,
aşık mutlaka oynamışlardır. Bu oyunların Türk Dünyası Geleneksel Akıl Zekâ ve Strateji oyunları adı
altında tanıtımlarının yapılması gerekmektedir. Eskişehir Türk Ocağı da bu kültürel çalışmalara katkı
sunmak üzere Türk Dünyası Akıl Zekâ ve Strateji Oyunları sunumu gerçekleştirmiştir. Oyun eğitmeni
Ayşe Gümüş tarafından Üç Taş ve Beştaş oyunları, Akdört-Kös ve Peçiç Oyunları, Han Aşık oyunları,
Aşıklı Beştaş, Beştemse, 18 Taş, Yalakkaya, Mangala, 9 Kumalak gibi Köçürme oyunlarının tanıtımı
gerçekleştirilmiş, oyunların tarihçesi malzemeleri kuralları hakkında bilgiler verilmiştir. Beştemse, 9
Kumalak, Han Aşık, At Yarışı aşık oyunlarının Kazakistan ve Kırgızistan’da oynandığını belirterek
oyunların öğrenilmesi için özellikle Kazakistan Dünya 9 Kumalak Federasyonu Genel Sekreteri
Maksat Şhotayev ve Aşık Federasyonu ile birlikte çalışmalar yapıldığı belirtilmiştir. Oyunların
öğrenilmesi ile Türk Dünyası Kültür Birliğinin oyunlar sayesinde de oluşturulabileceği
vurgulanmıştır.” Dedi
Konuklar tarafından ilgiyle takip edilen konuşmanın sonunda konuşmacıya çok sayıda sorulan
soru ve cevaplardan sonra, Eskişehir Türk Ocağı Şube Başkanı Prof. Dr. Nedim Ünal’ın konuşmacıya
şükran beratı takdimi ile program sona erdi.