TÜRK OCAKLARI

GENEL MERKEZİ

Irak’ta 7 Mart 2010 Seçimleri: Dostlar Sandık Başına!
Orhan KAVUNCU

Iraklı bütün dostlar sandık başına:

http://www.kerkuk.net/secim2010/adresler_tr.html

 

Milli Kütüphane

Milli Kütüphane Başkanlığı Bahçelievler Son Durak 06490
Tel :0.312.212 62 00

Ankara

Oruç Gazi İlköğretim Okulu

Atatürk Bulvarı No.5 Aksaray
Tel:0.212.631 39 67

İstanbul

Mecidiye İlköğretim Okulu

Mecidiyeköy Mahallesi Mecidiye cad. No.33 Şişli
Tel:0.212.213 74 21

İstanbul

Moda İlköğretim Okulu

Dr. Esat Işık cad. No. 44 Moda Kadıköy
Tel:0.216.336 04 69

İstanbul

* * *

Bugün (4 Mart) Amerikan temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu, 1915 yılındaki Ermeni Tehcirini bir soykırım olarak tanımlayan tasarıyı oylayacak. Sinan Ogan’ın değerlendirmesine göre (http://www.turksam.org/tr/a1933.html) tasarının komisyondan geçerek Genel Kurula inme ihtimali yüksek görünüyor. Sonrasında, mahut 24 Nisan gününe kadar, ABD’nin Türkiye’den beklentilerine karşılık Genel Kuruldan tasarının geçmemesi veya “soykırım” ifadesi yerine yine “büyük felâket” ifadesinin kullanılması şeklinde bir pazarlık veya daha argo bir tabirle bir “şantaj” diplomasisi sahnelenecek gibi görünüyor.

Ermeni Meselesi her yıl bu zamanlar Amerikan Temsilciler Meclisinde gündeme gelir. Bizde de bir telâştır gider. Amerikan Temsilciler Meclisi’nin böyle bir tasarıyı kabul etmemesi yönünde bir çaba elbette gösterilmelidir. Ama bu konu Türkiye’nin tek gündem maddesi olmamalı, gündemimizde olması gereken diğer konuları unutturmamalıdır.

Gündemimizde olması gereken bu önemli konulardan birisi, 7 Mart’ta yani önümüzdeki Pazar günü Irak’ta yapılacak olan seçimlerdir. 16 Ocak 2010 tarihinde yapılması öngörülen Milletvekilliği genel seçimleri Irak Devlet Başkanlığı Konseyi tarafından birkaç defa ertelendikten sonra, nihayet 7 Mart’ta yapılması yönünde uzlaşma sağlandı. Seçimin bizim açımızdan iki bakımından önemi var: Birincisi Türkmenlerin göstereceği başarı ve Kerkük’ün geleceği, ikincisi Irak’ta ABD sonrası dönemde güç dengesinin nasıl oluşacağı.

* * *

Amerikan işgalinden sonra Saddam rejiminin sona ermesiyle birlikte Irak’ta yeni bir anayasa kabul edildi (2005). Amerikan işgalinden sonra kurulan işgal koalisyon yönetiminin başındaki Bremer tarafından hazırlanan seçim yasası ve bağımsız seçim kurulu kararlarıyla 2005 yılı 30 Ocağında Irak’ta seçimler yapıldı. Bu seçimlerle oluşan 275 sandalyeli parlamentonun kabul ettiği Irak Anayasası aynı yılın 15 Ekiminde yapılan referandumda kabul edildi. Bu anayasanın ilgili maddelerine göre oluşturulan yeni seçim mevzuatıyla yine aynı yıl 15 Aralık’ta ikinci seçimler yapıldı.

Irak’ta işgalci iradenin oluşturduğu yeni sistem, yönetimde Şii ve Sünni mezhep mensuplarıyla Kürtlerin ağırlıklı olarak inisiyatif yüklendiği bir sistem olmuş; başka bir ifadeyle Sünnilerin elindeki hakimiyet üçe bölünmüştü. Ancak gruplar arasındaki anlaşmazlıklar parlamentonun, Anayasanın öngördüğü her işi zamanında yapmasına imkân vermiyordu. Anlaşmazlık maddelerinden belki de en önemlisi Kerkük’ün statüsüydü. 140. maddeye göre Kerkük’te önce nüfus sayımı yapılacak, ardından 2007 yılı sonuna kadar, “Kerkük’ün Irak Bölgesel Kürt Yönetimine (IBKY) verilmesine” ilişkin referandum yapılacaktı. O zamandan beri, Kürt Yönetiminin sayımı ve referandumu yapma yönünde devamlı irade beyanı yapmasına karşın, Kerkük’te etnik karmaşayı göz önünde bulunduran BM gözlemcileri ve Irak hükümeti, sayımı ve referandumu bugüne kadar erteledi. En son olarak da BM Irak Özel Temsilcisi Stefan De Mistura hazırladığı raporda referandumun 5 yıl ertelenmesi gerektiğini bildirdi.

* * *

Öte yandan ABD’nin Irak’tan kademeli olarak 2011 sonuna kadar çekileceğini açıklamasıyla birlikte, Irak’ta işgal fiilen değilse bile hukuken sona ermiş oluyordu. Bu şartlarda 31 Ocak 2009 tarihinde yapılan mahalli seçimlerde, Türkmenler yine birlikte hareket edemezken, Başbakan Maliki’nin başında bulunduğu Şiilerin”Hukuk Devleti” isimli ittifakı seçimlerin galibi oldu. Seçimlere katılımın %54 olarak belirlendiği seçimlerde Hukuk Devlet ittifakı 14 eyaletin 9’unda birinci parti oldu. Mahalli seçimlerde ülke genelinde Şiilerin ardından Sünniler ikinci, Kürtler üçüncü, Türkmenler de dördüncü sırayı aldı.

25 Temmuz 2009’da Kuzey Irak’ta yapılan Bölgesel Parlamento ve Başkanlık seçimleri ise, IKP ve KYP yanında üçüncü bir gücün İslâmcı Kürtlerin varlığını ortaya koydu. BU seçimlerde KYB’den kopan Nevşirvan Mustafa liderliğindeki Goran hareketi de sürpriz bir başarı gösterdi.

Irak Bakanlar Kurulu, Bremer zamanında hazırlanan seçim yasasında değişiklik yapan tasarıyı 2009 yılı başlarında Parlamentoya gönderdi. Tasarı, Parlamento uzun görüşmelerden, sonra nihayet 9 Aralık 2009 tarihinde Cumhurbaşkanı tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi.

Yeni Seçim Yasasına göre 16 Ocak 2010 tarihinde yapılması öngörülen Milletvekilliği Genel Seçimleri Irak Devlet Başkanlığı Konseyi tarafından birkaç defa ertelendikten sonra, nihayet 7 Mart’ta yapılması yönünde uzlaşma sağlandı. Seçimlerle ilgili uzlaşmazlık Kerkük’ün nüfusundaki belirsizlikten kaynaklanıyor. Türkmenler ve Araplar, eski seçmen kütüklerinin geçerli olmasını isterken, Amerikan işgalinden sonra Kerkük’e büyük nüfus yerleştiren Kürtler, kendi kontrollerindeki yeni dönemin istatistiklerini esas almak istiyor.

2005 yasasının devamı niteliğinde de olsa, seçmenlerin her adaya değil de kendi vilâyetlerinin adaylarına oy vermesi, kapalı liste yerine açık liste usulünün benimsenmiş olması gibi konularda önemli farklılıklar getiriyor.

7 Mart’taki seçimlere ittifaklar giriyor. Bunlardan ön grupta olması beklenenler, Erkmen ve Orhan (2010)’a göre:

  1. Başbakan Maliki başkanlığındaki Şii ağırlıklı Hukuk Devleti ittifakı,
  2. Allavi’yi Başkan adayı gösteren El Irakıyye Sünni İttifakı,
  3. Sanki daha İslamcı bir görüntüsü olan Şii ağırlıklı Irak Ulusal İttifakı,
  4. KYD-KYP Kürt İttifakı,
  5. Sanki daha İslâmcı bir görüntüsü olan Sünni ağırlıklı Irak Ulusal Uzlaşı İttifakı
  6. Irak’ın Birliği Koalisyonu olup, KYB’den kopan Goran hareketi ve Kürdistan İslâm Birliği’nin de Kuzey Irak’ta sürpriz sonuçlar alması beklenmektedir.

Seçimlerde 325 sandalyeli parlamentoda 310 sandalye için 6172 aday yarışacak. Kalan 15 sandalye hristiyan ve diğer azınlıklar için ayrılmış bulunuyor.

Türkmenler bu defa da aralarında birlik kuramadılar ve çeşitli Türkmen partileri ve şahsi adaylar, yukarıda sözü edilen ittifaklar içinde yer aldılar. Bu dağınıklığın olumlu bir yanı çeşitli ittifaklardan parlamentoya giren Türkmenlerin bir grup kuracak sayıda temsil edilmelerinin mümkün olmasıdır.

Türkmen Cephesi, Milletvekilliği Genel Seçimlerine 8 ilde 18 adayla katılıyor. Kerkük, Musul, Selahattin, Bağdat, Diyala ve Vasit’da El Irakiye listesinden, Erbil ve Süleymaniye’de ise, Irak Türkmen Cephesi olarak doğrudan katılıyor. Seçimlerde Irak dışından da daha sonra belirtilecek olan yerlerde, 5,6 ve 7 Mart tarihlerinde oy kullanılabilecek.

Iraklı Türkmen kardeşlerimiz nerede olurlarsa olsunlar oylarını kullanmalıdırlar. Kerkük’ün ve Türkmenlerin geleceği onların bu seçimde şuurlu hareket etmelerine bağlıdır.

Irak’ın geleceğinde kimlerin güç sahibi olacağı konusu da önemlidir. Bu parlamento yeni Cumhurbaşkanını seçecektir. Bu dönemde artık konsey olmayacak, dolayısıyla cumhurbaşkanı tek başına yetki sahibi olacaktır. Cumhurbaşkanının kim olacağı, kim olmayacağı konusunda da Türkmen parlamentolar gelecek parlamentoda önemli rey sahibi olabilirler.

Türkiye’deki Türkmenlerin vereceği oylar işte bütün bu sebeplerle çok önemlidir. Iraklı bütün dostlar sandık başına, seçimler hakkında bilgi almak için:

http://www.kerkuk.net/secim2010/adresler_tr.html