Yüksek Seçim Kurulu 14 Mayıs’taki seçimden üç ay kadar önce, 16 Şubat 1950’de TBMM’de çıkarılan “Milletvekili Seçim Kanunu” ile kuruldu. Bu kanunla oluşturulan kurullara, seçim güvenliği, yönetimi ve denetimi hukuki güvenceye bağlandı.

Kanun ana muhalefet partisi DP tarafından hazırlanıp Meclis’e getirilse de iktidardaki CHP de teklife destek verdi. Çünkü 1946 seçimlerinin hangi şartlarda yapıldığı unutulmamıştı; Türkiye ‘de demokratik bir düzen kurulup yaşayacaksa bu düzenlemenin yapılması şarttı.

Kanunla seçimler hazırlık sürecinden itirazlar dahil tamamlanmasına, seçim listelerinin belirlenmesine kadar her safhasında doğrudan YSK tarafından yönetilecekti. Bu kanun Türkiye açısından olduğu kadar bütün İslam devletleri için “devrim” niteliğinde bir adımdır. Siyasi iktidarın sandıktan halkın özgür iradesine göre belirlenmesi sağlanıyordu.

O tarihten günümüze kadar ülkemizde çok sayıda genel ve yerel seçimler yapıldı; siyasi gerginlikler, tartışmalar yaşandı. Askeri müdahalelerle demokratik düzenin kesintiye uğradığı oldu. Ama seçim sonuçlarını içlerine sinmese de bütün taraflar her zaman saygıyla karşıladı. Çünkü seçimler yasama ve yürütme erklerinin değil “bağımsız ve tarafsız” yargıçların oluşturduğu kurulların denetim ve kontrolünde yapılıyordu.

1950 tarihli kanun 1961’de esasları aynı kalmak üzere “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun” adıyla yenilendi. Anayasanın 79. maddesinde temel anayasal organlardan biri olarak yer aldı. Buna göre YSK’ya “seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve denetimiyle ilgili bütün yolsuzlukları, şikayet ve itirazları inceleme, kesin karara bağlama görevi" verildi. Kurul’un vizyonu “Adil, şeffaf, güvenilir, serbest ve eşit şartlarda seçimlerin yapılması” olarak belirtildi.

7 asil ve 4 yedek kurul üyesinin 5’i Danıştay, 6’sı Yargıtay Genel Kurulu’nca belirlenir. Türkiye’de seçimlerin ne derece eşit şartlarda yapılıp yapılmadığı, birer Devlet organı olan AA ve TRT başta olmak üzere, kamu imkanlarının ne ölçüde adil kullanıldığı yoğun şekilde tartışıldı. Bunların varlığı demokrasinin kalitesini etkilemeleri açısından önemlidir; ama demokratik düzenin temel sütunu, omurgası konumundaki YSK‘nın pozisyonu diğer konulardan farklıdır.

İstanbul’daki seçimin sonucu iki hafta zaman geçmesine rağmen açıklanmadı. AKP yönetiminin yapacağı “olağanüstü itiraz” için bekletildi. YSK'nın vereceği karar demokrasi tarihimiz açısından bir “dönüm noktası” olacaktır. Kurul sonuçlar üzerindeki itirazları şimdiye kadar olabildiğince hukukun temel kuralları çerçevesinde değerlendirdi; somut delillere, belgelere, verilere dayanmayan subjektif iddialara itibar etmedi. Ama 1 Nisan’dan bu yana içtihatlarıyla bağdaşmayan kararsız bir tavır ve belirsizlik içerisinde Anayasa ile belirlenen misyon ve vizyonuna aykırı şekilde, taraf görüntüsü veriyor.

YSK hukuktan uzaklaşarak siyasallaşırsa bütün eksikliklerine ve sistem sorunu gibi temel defosuna rağmen, sandık sonuçlarıyla da olsa varlığını sürdüren demokrasimiz ölümcül bir yara alır.

İstanbul’un 39 ilçesinin seçim sonuçları itirazlar üzerine, yasada belirlenen şekilde defalarca sayıldı, sonuç ortada. En fazla tartışılan Büyükçekmece’de seçimin iptalini gerektirecek hile veya yolsuzluk yapıldığına dair iddiaları doğrulayan belgeler, olgular varsa neden açıklanmıyor? İnandırıcılığını çoktan kaybetmiş olan, tirajı yerlerde sürünen, parasal çıkarlarının esareti altındaki medyada yazılıp konuşulanlara göre verilecek bir karar, sadece siyasetin bir cenahını ve İstanbul’un rantından, maddi imkanlarından yıllardır yararlanan kesimleri mutlu kılar; ama Türkiye’yi uzun yılar sürecek, sürekli gerilim yaratacak bir tartışmanın içine yuvarlar.

GÜNDEMDE CİDDİ SORUNLAR VAR

Oysa Türkiye’nin İstanbul seçimine kilitlenmek yerine, gündemdeki temel iç ve dış sorunlara odaklanması gerekiyor. Ekonomik durum ortada. Seçimden hemen sonra köklü yapısal reformlara başlanacağı, başta M.B. Başkanı olmak üzere başarısız üst düzey yöneticilerin yerine liyakatli, kariyerli isimlerin getirileceği, böylelikle iç ve dış piyasalara ciddi ve kararlı olunduğu mesajı verilerek psikolojik güven sağlanacağı beklentisi karşılık bulamadı. Büyük kısmı geleceğe yönelik vaatlerden oluşan yeni reform programı kimseyi tatmin etmedi. Yabancı yatırımcıların Türkiye’ye yönelmesini sağlamak amacıyla kalabalık bir heyet halinde ABD’ne yapılan ziyaret ve görüşmelerin umulanı karşılamadığını piyasadaki rakamlardan anlayabiliyoruz.

S-400'ler meselesi ABD ile ilişkilerimizi çözümü zor bir krize sürüklüyor. Bu konuda kısa zamanda bir çözüm sağlanamazsa, krizin hem bıçak sırtında seyreden ekonomimiz üzerinde hem de Suriye ve Doğu Akdeniz gibi dış meselelerimiz üzerinde olumsuz etkileri olacaktır. Ayrıca tarımdan eğitime, sağlıktan Diyanete, hukuk ve yargı konularına kadar bir yığın iç meselemiz acilen çözüm bekliyor. Bütün bu konuları tartışıp ortak akılla çözümler aramamız gerekirken İstanbul seçimine kilitlenip kalmamızı yarınki nesiller esefle anacaklardır.

Bu meselenin bir de toplum psikolojisi üzerindeki olumsuz etkilerini görmek zorundayız. Nihayetinde yerel nitelikteki bu seçimin insanları hasım haline getirerek kutuplaşmaları kemikleştirmesi, bütünlüğe çok ihtiyacımız bulunan günümüz ortamında fevkalade endişe verici bir durumdur.

Daha fazla gecikmeden, zamanımızı ve imkanlarımızı gereksiz yere tüketmek yerine, gündemimizde çözüm bekleyen esas meselelere yönelmeliyiz.

Geleceğimiz, güvenliğimiz ve bekamız adına bunu yapmaya mecburuz.