Iraklı bütün dostlar sandık başına:

http://www.kerkuk.net/secim2010/adresler_tr.html

* * *

Bugün (4 Mart) Amerikan temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu, 1915 yılındaki Ermeni Tehcirini bir soykırım olarak tanımlayan tasarıyı oylayacak. Sinan Ogan’ın değerlendirmesine göre (http://www.turksam.org/tr/a1933.html) tasarının komisyondan geçerek Genel Kurula inme ihtimali yüksek görünüyor. Sonrasında, mahut 24 Nisan gününe kadar, ABD’nin Türkiye’den beklentilerine karşılık Genel Kuruldan tasarının geçmemesi veya “soykırım” ifadesi yerine yine “büyük felâket” ifadesinin kullanılması şeklinde bir pazarlık veya daha argo bir tabirle bir “şantaj” diplomasisi sahnelenecek gibi görünüyor.

Ermeni Meselesi her yıl bu zamanlar Amerikan Temsilciler Meclisinde gündeme gelir. Bizde de bir telâştır gider. Amerikan Temsilciler Meclisi’nin böyle bir tasarıyı kabul etmemesi yönünde bir çaba elbette gösterilmelidir. Ama bu konu Türkiye’nin tek gündem maddesi olmamalı, gündemimizde olması gereken diğer konuları unutturmamalıdır.

Gündemimizde olması gereken bu önemli konulardan birisi, 7 Mart’ta yani önümüzdeki Pazar günü Irak’ta yapılacak olan seçimlerdir. 16 Ocak 2010 tarihinde yapılması öngörülen Milletvekilliği genel seçimleri Irak Devlet Başkanlığı Konseyi tarafından birkaç defa ertelendikten sonra, nihayet 7 Mart’ta yapılması yönünde uzlaşma sağlandı. Seçimin bizim açımızdan iki bakımından önemi var: Birincisi Türkmenlerin göstereceği başarı ve Kerkük’ün geleceği, ikincisi Irak’ta ABD sonrası dönemde güç dengesinin nasıl oluşacağı.

* * *

Amerikan işgalinden sonra Saddam rejiminin sona ermesiyle birlikte Irak’ta yeni bir anayasa kabul edildi (2005). Amerikan işgalinden sonra kurulan işgal koalisyon yönetiminin başındaki Bremer tarafından hazırlanan seçim yasası ve bağımsız seçim kurulu kararlarıyla 2005 yılı 30 Ocağında Irak’ta seçimler yapıldı. Bu seçimlerle oluşan 275 sandalyeli parlamentonun kabul ettiği Irak Anayasası aynı yılın 15 Ekiminde yapılan referandumda kabul edildi. Bu anayasanın ilgili maddelerine göre oluşturulan yeni seçim mevzuatıyla yine aynı yıl 15 Aralık’ta ikinci seçimler yapıldı.

Irak’ta işgalci iradenin oluşturduğu yeni sistem, yönetimde Şii ve Sünni mezhep mensuplarıyla Kürtlerin ağırlıklı olarak inisiyatif yüklendiği bir sistem olmuş; başka bir ifadeyle Sünnilerin elindeki hakimiyet üçe bölünmüştü. Ancak gruplar arasındaki anlaşmazlıklar parlamentonun, Anayasanın öngördüğü her işi zamanında yapmasına imkân vermiyordu. Anlaşmazlık maddelerinden belki de en önemlisi Kerkük’ün statüsüydü. 140. maddeye göre Kerkük’te önce nüfus sayımı yapılacak, ardından 2007 yılı sonuna kadar, “Kerkük’ün Irak Bölgesel Kürt Yönetimine (IBKY) verilmesine” ilişkin referandum yapılacaktı. O zamandan beri, Kürt Yönetiminin sayımı ve referandumu yapma yönünde devamlı irade beyanı yapmasına karşın, Kerkük’te etnik karmaşayı göz önünde bulunduran BM gözlemcileri ve Irak hükümeti, sayımı ve referandumu bugüne kadar erteledi. En son olarak da BM Irak Özel Temsilcisi Stefan De Mistura hazırladığı raporda referandumun 5 yıl ertelenmesi gerektiğini bildirdi.

* * *

Öte yandan ABD’nin Irak’tan kademeli olarak 2011 sonuna kadar çekileceğini açıklamasıyla birlikte, Irak’ta işgal fiilen değilse bile hukuken sona ermiş oluyordu. Bu şartlarda 31 Ocak 2009 tarihinde yapılan mahalli seçimlerde, Türkmenler yine birlikte hareket edemezken, Başbakan Maliki’nin başında bulunduğu Şiilerin”Hukuk Devleti” isimli ittifakı seçimlerin galibi oldu. Seçimlere katılımın %54 olarak belirlendiği seçimlerde Hukuk Devlet ittifakı 14 eyaletin 9’unda birinci parti oldu. Mahalli seçimlerde ülke genelinde Şiilerin ardından Sünniler ikinci, Kürtler üçüncü, Türkmenler de dördüncü sırayı aldı.

25 Temmuz 2009’da Kuzey Irak’ta yapılan Bölgesel Parlamento ve Başkanlık seçimleri ise, IKP ve KYP yanında üçüncü bir gücün İslâmcı Kürtlerin varlığını ortaya koydu. BU seçimlerde KYB’den kopan Nevşirvan Mustafa liderliğindeki Goran hareketi de sürpriz bir başarı gösterdi.

Irak Bakanlar Kurulu, Bremer zamanında hazırlanan seçim yasasında değişiklik yapan tasarıyı 2009 yılı başlarında Parlamentoya gönderdi. Tasarı, Parlamento uzun görüşmelerden, sonra nihayet 9 Aralık 2009 tarihinde Cumhurbaşkanı tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi.

Yeni Seçim Yasasına göre 16 Ocak 2010 tarihinde yapılması öngörülen Milletvekilliği Genel Seçimleri Irak Devlet Başkanlığı Konseyi tarafından birkaç defa ertelendikten sonra, nihayet 7 Mart’ta yapılması yönünde uzlaşma sağlandı. Seçimlerle ilgili uzlaşmazlık Kerkük’ün nüfusundaki belirsizlikten kaynaklanıyor. Türkmenler ve Araplar, eski seçmen kütüklerinin geçerli olmasını isterken, Amerikan işgalinden sonra Kerkük’e büyük nüfus yerleştiren Kürtler, kendi kontrollerindeki yeni dönemin istatistiklerini esas almak istiyor.

2005 yasasının devamı niteliğinde de olsa, seçmenlerin her adaya değil de kendi vilâyetlerinin adaylarına oy vermesi, kapalı liste yerine açık liste usulünün benimsenmiş olması gibi konularda önemli farklılıklar getiriyor.

7 Mart’taki seçimlere ittifaklar giriyor. Bunlardan ön grupta olması beklenenler, Erkmen ve Orhan (2010)’a göre: